АДЕП-АХЛАК

Зулумдук бул бир нерсени өз ордунан башка жерге коюу.Ал жамандалган сапаттардан болгондуктан Алла Таала Өзүн-өзү зулумдуктан аруулап, мындай деген:                 قال تعالى: }إِنَّ اللَّهَ لَا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئًا وَلَكِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ{   (يونس: 44) Алла Таала айтты: «Акыйкатта, Алла Таала адамдарга эч кандай зулумдук кылбайт. Бирок, адамдар өздөрүнө-өздөрү зулумдук кылып алышат».                                                                                                                               (Юнус: 44) قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ …

Ушак бул адамдардын арасын бузуу үчүн сөз ташуу (биринин сөзүн экинчисине жеткирүү). Ал Алла Тааланын газабына (каарына) жана азабына себеп боло турган чөң күнөөлөрдөн болуп саналат.                 قال تعالى: } هَمَّــازٍ مَشَّاءٍ بِنَمِيــمٍ {   (القلم:11)  Алла Таала айтты: «(адамдардын арасын бузуу үчүн) ушак таратып жүрүүчү шылдыңчыларга (моюн сунба)!»                                                                  (Калам: 11) قال تعالى: } مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ …

Кыйбат бул бир адамды  ал жок кезде (анын денесине, динине, нафсине, кулк-мүнөзүнө, мал-дүйнөсүнө, ата-энесине, баласына, аялына, кызматчысына, кийимине ж.б.у.с. ага тиешеси бар нерселерде) укканда жаман көрө турган нерселер менен эскерүү.                   قال تعالى: }وَلَا تَجَسَّسُوا وَلَا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ{   {الحجرات: 12} Алла Таала айтты: «(Мусулмандардын …

Көрө албастык бул башкаларга берилген нээмат (жакшылык) тын кетүүсүн (жок болуусун) каалоо. Ал мусулман адамга ылайык келбеген жаман сапаттардан болуп саналат.           قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «دَبَّ إِلَيْكُمْ دَاءُ الْأُمَمِ قَبْلَكُمْ الْحَسَدُ وَالْبَغْضَاءُ هِيَ الْحَالِقَةُ لَا أَقُولُ تَحْلِقُ الشَّعَرَ وَلَكِنْ تَحْلِقُ الدِّينَ وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لَا تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ حَتَّى تُؤْمِنُوا وَلَا تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا أَفَلَا أُنَبِّئُكُمْ بِمَا يُثَبِّتُ …

Сараңдык бул кедей болуп калуудан коркуп мал-дүйнөсүн сарптабоо. Алла Таала сараңдыктан эскертип мындай деген:                 قال تعالى: } وَأَمَّا مَنْ بَخِلَ وَاسْتَغْنَى وَكَذَّبَ بِالْحُسْنَى فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْعُسْرَى {(الليل:8-10) Алла Таала айтты: «Ал эми, ким (байлыгын Алла Таала жолуна сарптоодон) сараңдык кылып (Алла Таала бере турган сооптордон) текеберленсе, жана жакшылыкты (Бейишти) жалган десе,анда  Биз ага (дүйнөдө жана Акыретте бактысыз боло турган) оор …

Текебердик жалгыз  Алла Таала гана тиешелүү сыпаттардан.  Ага бул сыпатында эч ким шериктеш боло албайт. Ошондуктан мусулман пенде жүрөгүн жана напсисин текебердиктен толук тазалоосу зарыл. Анткени, кимдин жүрөгүндө кыпындай эле текбердик болсо, анда ал бейишке кирүүдөн куру калат. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «لَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ مَنْ كَانَ فِي قَلْبِهِ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ مِنْ كِبْرٍ قَالَ رَجُلٌ إِنَّ الرَّجُلَ …

Алла Таала бизди кыянат кылуудан кайтарып мындай деген:                 قال تعالى: }يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ{   (الأنفال: 27) Алла Таала айтты: «Оо, ыйман  келтирген пенделер! Алла Таалага, пайгамбарга жана силерге (ишенип) тапшырылган аманаттарга билип туруп кыянат кылбагыла»![1]                                                                    (Анфал: 27) Кыянат кылуу мунафыктардын (эки жүздүүлөрдүн) сапаттарынан. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «آيَةُ …

Жамандалган сапаттар Калп айтуу чон күнөөлөрдөн болуп саналат.                         قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ وَمَا يَزَالُ الرَّجُلُ يَكْذِبُ وَيَتَحَرَّى الْكَذِبَ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّابًا» {رواه البخاري: 6094 ومسلم: 2607} Алланын элчиси (ага Алланын салават-саламдары болсун) айтты: «Калп айткандан сактангыла (алыс болгула)! Анткени, ал бузукучулукка багыттайт. Бузукучулук …

    Ислам дини дос болсун душман болсун жакын тууган же бөтөн адам болсун баарына адилеттүү болууга буюрат. قال تعالى: }إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإِحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى{   {النحل: 90}  Алла Таала айтты: «Албетте, Алла Таала адилеттүүлүккө, жакшылыкка жана тууган-уруктарга кайрымдуулук кылууга буюрат»                         (Нахл: 90) Алла Таала бардык иштерде адилеттүү болууга буюрган. Өзгөчө төмөнкүлөрдө: 1.  Өкүм чыгаруудагы адилеттүүлүк. قال تعالى: …

      Мээримдүүлүк – Ислам дининин негизги принциптеринен болуп эсептелет. Коомчулуктагы алсыз, бей-бечара, кароосуз калган кишилерге боор ооруу менен аларды көзөмөлгө алуу, колунда бар нерсени тең бөлүшүү, шериктеш болуу карызын төлөөгө кудурети жетпеген адамдын карызын кечип жиберүү жана муктаждарга жардам берүү, каарыларды урматтоо, адашкандарды туура жолго багыттоо ж.б.у.с. сапаттар инсандын мээримдүү экендигине далил болот.     Жетим-жесирлерге жана колунда жок кедейлерге мээримдүүлүк …