Алла Тааланын динине чакыруу (даават кылуу) адеби

Алла Тааланын динине даават кылуучу (чакыруучу) адам Алла тарабынан түшкөн акыйкатты кайдыгерге (бейкапарга) эскертүү, билбегенге үйрөтүү жана адашканга туура багыт берүү менен чакырат.    

قال تعالى: ﴿وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ﴾  (فصلت: 33)

Алла Таала айтты: «Адамдарды (Алланын динине) үгүттөп үндөгөн жана өзү да жакшы иштер кылып, «Шек-күмөнсүз мен мусулмандарданмын» деген кишиден да жакшыраак сүйлөөчү ким бар)»?                                                  (Фуссилат: 33)

Жалпысынан алганда даават кылуунун адептери жана жолдору бар. Алардын эң негизгилери төмөнкүлөр:

1. Өзү чакырган нерсени билип, ага ыйман келтирүү. Билгенине амал кылуу (иш жүзүндө аткаруу).

قال تعالى: ﴿فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ﴾  (محمد: 19)

Алла Таала айтты: «Ошондуктан (Эй, Мухаммад), Алла Тааладан башка сыйынууга татыктуу Зат жок экендигин билгин! Жана өз күнөөң үчүн, анан дагы момун-эркек жана момун-аялдардын (күнөөлөрү) үчүн кечирим сурагын»!   

(Мухаммад: 19)

قال الله تعالى: ﴿كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ﴾ (الصف: 3)

Алла Таала айтты: «Силердин өзүңөр кылбай турган ишти (кылабыз деп) айтууңар Алла Таала алдында өтө жаман көрүлгөн (иш)».                                (Саф: 3)

قال تعالى: «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ»  (البقرة: 44)

Алла Таала айтты: «Силер адамдарды жашылыкка буюруп, өзүңөрдү унутасыңарбы? Өзүңөр китепти (тооротту) окуп жатасыңар го?! Акыл жүгүртпөйсүңөрбү?»                                                                                                (Бакара: 44)

قال الله تعالى: ﴿وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ﴾ (هود: 88)

Алла Таала айтты: «Силерди кайтарып жаткан нерсени өзүм жасап, силерге каршы чыгууну каалабаймын»                                                                                                                       (Худ: 88)

2. Жумшактык жана жакшы кулк-мүнөз менен даават кылуу.

قَالَ رَسُولُ اللهِ  صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «يَسِّرُوا وَلَا تُعَسِّرُوا وَبَشِّرُوا وَلَا تُنَفِّرُوا» {رواه مسلم: 1732 وأبو داود: 4835}

Алланын элчиси (ага Алланын салават-саламдары болсун) айтты: «Жеңилдеткиле! Кыйындатпагыла! Сүйүнчүлөгүлө! Качырбагыла!»                                                                                                                               (Муслим: 1733. Абу Давуд: 4835)

3. Дааваттагы кыйынчылыктарды көтөрө билип, сабыр кылуу. Натыйжага шашпоо (үмүт үзбөө).                       

قال تعالى: ﴿فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ﴾ (الأحقاف: 35)

Алла Таала айтты: «Ошондуктан (Эй, Мухаммад), сен да (өткөн) пайгамбарлар арасындагы бекемдик-туруктуулук ээлери[1] сабыр кылгандарындай (бутпарастардын кыйноосуна) сабыр кылгын жана  аларга (түшө турган азапты) шаштырбагын»!                                                             (Ахкаф: 35)

4. Салих амалдарды аткаруу. Башкаларды буйурган жакшылык иштерди өзү иш жүзүндө аткаруу.

قال تعالى: ﴿أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ﴾  (البقرة: 44)

Алла Таала айтты: « Силер адамдарды жашылыкка буюруп, өзүңөрдү унутасыңарбы? Өзүңөр китепти (тооротту) окуп жатасыңар го?! Акыл жүгүртпөйсүңөрбү»                                                                                                      (Бакара: 44)

5. Алла Тааланын динине абалга жараша, кээде даанышмандуулук менен кээде жакшы осуят менен кээде эң көркөм жол менен далилдешип тартышып чакыруу.

قال تعالى: ﴿ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ﴾ (النحل: 125)

Алла Таала айтты: «(Эй, Мухаммад), Раббыңдын жолуна (динине) хикмат-даанышмандык жана көркөм  насаат менен чакыргын! Алар (сени менен талашып-тартыша турган адамдар) менен эң көркөм жол менен далилдешип тартышкын»!                                                                                                                             (Нахл: 125)

---

[1] Алар: Нух, Ибрахим, Муса, Иса жана Мухаммад (алайхим саламдар).